Category: qulaq temizlenmesi

Qulaq borusu orta qulaqda maye yığılmasını müalicə etmək üçün istifadə edilən tibbi cihazdır. Adətən borunun hər bir ucunda kiçik bir qapaq olan kiçik silindrik bir cihazdır. Qulaq boruları tez-tez uşaqlarda və bəzi böyüklərdə orta qulaq infeksiyalarının səbəb olduğu maye yığılmasını müalicə etmək üçün istifadə olunur. Qulaq infeksiyaları mayenin yığılmasına səbəb ola bilər ki, bu da eşitmə itkisinə və qulaqda narahatlığa səbəb ola bilər.

Qulaq boruları hansı hallarda qoyulur?

Otorinolorinqoloq, Dr. Jalə Eyvazova bildirir ki, qulaq borusu müxtəlif səbəblərdən qulaqda eşitmə itkisini düzəltmək üçün istifadə edilən bir cihazdır. O, qulaq borularının taxılmasının səbəblərini sadalayıb:

• Maye yığılması: Qulaqda maye yığılması, qulaq pərdəsinin arxasındakı orta qulaq boşluğunda mayenin yığılması səbəbindən eşitmə itkisinə səbəb ola bilər. Bu, adətən infeksiya və ya allergik reaksiyadan sonra baş verir. Qulaq pərdəsinə mayenin boşaldılması və eşitmə itkisinin qarşısını almaq üçün qulaq borusu yerləşdirilir.
• Təkrarlanan qulaq infeksiyaları : Bəzi insanlarda qulaq infeksiyaları təkrarlana bilər və eşitmə itkisinə səbəb ola bilər. Bu infeksiyaların qarşısını almaq və eşitmə itkisinin qarşısını almaq üçün qulaq borusu qulaq pərdəsinə yerləşdirilir.
• Eşitmə itkisi: Qulaq içərisindəki strukturlardakı problemlər və ya yaşlanma səbəbiylə eşitmə itkisi meydana gələ bilər. Qulaq boruları eşitmə itkisini düzəltmək üçün istifadə edilə bilər.
• Hava səyahəti: Bəzi insanlar hava səyahəti zamanı qulaq ağrısı və eşitmə itkisi ilə qarşılaşırlar. Buna təyyarədəki təzyiq dəyişiklikləri səbəb olur. Təyyarə səyahəti zamanı qulağın içindəki təzyiqi bərabərləşdirmək üçün qulaq borusu istifadə edilə bilər.

Qulaq borusunun taxılması və qulaqdaxili problemlərin aşkarlanması üçün xəstəxanamıza gəlmək vacibdir. Qulağın zədələnməsinin qarşısını almaq və eşitmə itkisini müalicə etmək üçün qulaq borusu lazımdır.

Qulaq borusunun yerləşdirilməsinin faydaları nələrdir?

Hər hansı bir qulaq problemini müalicə etmək üçün qulaq borusu taxmaq qulaq sağlamlığı üçün vacibdir. Qulaq borusunun taxılmasının bir çox sağlamlıq faydası var. Bunlar;

1. Eşitmə itkisini düzəldir: Qulaq boruları eşitmə itkisi nəticəsində yaranan çətinlikləri yüngülləşdirir və ya aradan qaldırır. Eşitmə itkisi adətən mayenin yığılması və ya orta qulaqın zədələnməsi səbəbindən baş verir. Qulaq borusu mayenin boşaldılması və ya zədələnmiş toxumanın bərpası üçün istifadə olunur.
2. Təkrarlanan infeksiyaların qarşısını alır: Bəzi insanlarda təkrarlanan qulaq infeksiyaları meydana gələ bilər. Qulaq borusu orta qulağa hava axını artıraraq infeksiyaların qarşısını alır.
3. Qulaqda rahatlama təmin edir: Qulaq borusu taxıldıqda qulaqda yığılan təzyiq və maye sərbəst buraxılır. Bu, qulaqda rahatlıq hissi yaradır və eyni zamanda qulaq ağrısını da aradan qaldırır.
4. Balans təmin edir: Qulaq borusu taxmaq, qulaqda təzyiq balanssızlığından yaranan başgicəllənmə və tarazlığın itirilməsi kimi simptomları azalda bilər.
5. Təyyarə səyahəti zamanı rahatlıq təmin edir : Qulaq borularının taxılması təyyarə səyahəti zamanı qulaqlarda təzyiq dəyişiklikləri nəticəsində yaranan ağrı və narahatlığın qarşısını alır.
6. Həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır: Qulaq borularının taxılması, eşitmə itkisi və qulaq infeksiyalarının yaratdığı gündəlik çətinlikləri azaltmaqla həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır.

Qulaq borusu əməliyyatları necə aparılır?

Lokal anesteziya və ya ümumi anesteziya altında həyata keçirilə bilər. Buna uşaqlarda ümumi anesteziya, böyüklərdə isə səthi anesteziya və ya yerli (iynə yolu ilə) anesteziya tətbiq olunmaqla nail olmaq olar. Əməliyyatın mərhələləri aşağıdakılardır:

1. Hazırlıq: Əməliyyatdan əvvəl xəstə həkimin verdiyi göstərişlərə əməl edir. Əməliyyatdan əvvəl xəstənin qulaqları təmizlənir və sterilizasiya edilir.
2. Qulaq pərdəsi yoxlanışı: Əməliyyatdan əvvəl həkim qulaq pərdəsini yoxlayır və hər hansı zədə olub olmadığını yoxlayır. Orta qulağın vəziyyətini müəyyən etmək üçün eşitmə testi də aparıla bilər.
3. Qulaq borusu yerləşdirilməsi: Əməliyyat adətən bir neçə dəqiqə çəkən sadə prosedurdur. Kiçik bir alətlə pərdənin üzərinə qoyulur. Qulaq borusu qulaq pərdəsini deşməklə və ya kəsməklə yerləşdirilə bilər. Bu kiçik plastik və ya metal boru ola bilər və qulaq pərdəsi tərəfindən tutulur.
4. Əməliyyatdan sonra: Əməliyyatdan sonra xəstə adətən bir neçə saat ərzində evə qayıda bilər. Əməliyyatdan sonrakı ağrı adətən yüngül olur və bir neçə gün ərzində yox olur. Həkim əməliyyatdan sonrakı dövrdə suya nə qədər toxunulmaması lazım olduğunu göstərir və zəruri hallarda antibiotiklər və ya ağrı kəsiciləri təyin edir.

Bu cərrahiyyəsi ümumiyyətlə uğurlu prosedur hesab olunur və xəstələrin eşitmə və qulaq sağlamlığı problemlərinin müalicəsində effektiv üsuldur. Bununla belə, hər hansı bir cərrahi əməliyyat kimi müəyyən risklər daşıyır. Bu risklərə infeksiya, qanaxma və qulaq pərdəsinin zədələnməsi daxildir. Buna görə də əməliyyatdan əvvəl və sonra həkiminizin verdiyi göstərişlərə diqqət yetirmək çox vacibdir.

Qulaq borusu taxıldıqdan sonra nələrə diqqət edilməlidir?

Qulaq borusunun effektiv işləməsini təmin etmək və hər hansı bir ağırlaşma riskini azaltmaq üçün vacibdir. Əməliyyatdan sonra nəzərə alınmalı bəzi məqamlar bunlardır:

• Su ilə təmasda olmayın: Ən azı 1 həftə suyun qulaqlara daxil olmamasına diqqət yetirilməlidir. Bu dövrdə çimərkən, şampundan istifadə edərkən, çimərkən və ya duş qəbul edərkən qulaqları örtmək üçün pambıq və ya silikon qulaqlıq istifadə edilməlidir.
• Qulaqları təmizləyin: Qulaqları təmizləmək üçün həkiminizin tövsiyə etdiyi üsula əməl edin. Ümumiyyətlə, qulaqları su yerinə qulaq təmizləyici məhlullar və ya pambıq çubuqlarla təmizləmək tövsiyə olunur.
• Qulaqları qoruyun: Qulaqları səs-küydən qorumaq vacibdir. Yüksək səsli musiqi və ya səs-küylü mühitlərdə qulaqcıqlardan istifadə etmək tövsiyə olunur.
• Həkiminizlə mütəmadi olaraq müayinədən keçin:  Həkiminizlə müntəzəm olaraq müayinədən keçmək vacibdir. Həkim qulaq borusunun vəziyyətini və hər hansı bir ağırlaşma əlamətlərini yoxlayacaq.
• Lazım gələrsə dərmanlardan istifadə edin : Həkiminizin təyin etdiyi antibiotiklərdən və ya ağrıkəsicilərdən istifadə edin. Bu dərmanlar infeksiyanın qarşısını almağa və ya müalicə etməyə kömək edəcəkdir.
• Uçuşlarda diqqətli olun: Uçuş bəzi çətinliklər yarada bilər. Təyyarədə qulaqdakı təzyiqi bərabərləşdirmək üçün saqqız çeynəmək və ya tez-tez udmaq faydalı ola bilər.

Əməliyyatdan sonra diqqətli olmaq və həkiminizin tövsiyələrinə uyğun hərəkət etmək, qulaq borusunun effektiv işləməsini təmin etmək və hər hansı bir ağırlaşma riskini azaltmaq üçün ən vacib yollardan biridir.

Tənəffüs yollarına yad cismlərin düşməsi çox hallarda ağırlaşmalar və hətta ölümlə nəticələnə bilər. Daha çox bu 3 yaşından aşağı olan uşaqlarda tez-tez müşahidə edilir. İki növ tıxanma var:

• Qismən tıxanma: Kiçik də olsa bir qədər hava keçidinin olduğu vəziyyətə qismən tıxanma deyilir. Qismən tıxanma halında; İnsan öskürə, nəfəs ala və danışa bilər. İlk yardım olaraq, insana toxunulmur və öskürəyə təşviq edilir.

• Tam tıxanma: Hava girişinin tamamilə bağlandığı vəziyyətə tam tıxanma deyilir. Tam tıxanma halında; Adam nəfəs ala bilmir, ağrıyırmış kimi əllərini boynuna qoyur, danışa bilmir, mavi rəngdədir.

 Burunun yad cisimləri:

Çox zaman uşaqlarda baş verir. Qusma zamanı qida qalıqları da buruna gələ bilər. Bəzən burunda uzun müddət qalan yad cism ətrafında əhəng və fosfor duzlarında burun “daşı” rinolit əmələ gəlir.

Simptomlar: Bir tərəfli burun tənəffüsünün pozulması, burunda irinli ifrazat axması, az hallarda burun qanaxması müşahidə olunur. Rentgen müayinəsi ilə və rinoskopiya ilə yad cism təyin olunur. Yad cism ehtiyatla çıxarılmalıdır.

Udlağın yad cisimləri:

Udlaqda yad cisimlər qida (balıq sümükəri, taxıl dəni, taxta qırıqlar), bəzən diş protezlərin qırıqları ola bilər. Qidanı yaxşı çeynəmədən tələsik udulması qida borusundan kənara, qırtlağa düşərək asfikasiyaya ola bilər. Çox zaman bir hallar yeyerkən söhbət etmək, gülmək sırasında baş verir. Çox zaman yad cisimlər əsnəyə, badamcıqlara, dil kökünə ilişir.

Simptomlar. Klinik gedişi: Boğazda yad cisim hissi, udma zamanı ağrı olur. Böyük yad cisimlər tənəffüsü və danışmağı çətinləşdirir. Uzun müddət yad cismin qalması iltihabi prosesə, fleqmanın əmələ gəlməsinə səbəb olur.

Xarici bir cisimlə boğulma:

Yad cisimlərlə boğulma tez-tez yemək zamanı , o zaman ağızda olan qida, sümük və s. kimi maddələr tənəffüs yolu ilə nəfəs borusuna qaçdıqda baş verir. Obyekt traxeyanı qismən və ya tamamilə bloklayır. Tam tıxanma halında yad cisim müdaxilə ilə çıxarılmazsa, ölüm qaçınılmazdır.

Yad cisimlə tənəffüs yollarının tıxanması nəticəsində yaranan boğulma hallarında istifadə edilən həyat xilasedici manevrdir. Yad cisimlə asfiksiya böyüklərdə infarktla qarışdırıla bilər. Xəstənin klinik mənzərəsi belə idi ki, yemək zamanı qəfil yerə yıxılaraq heç nə deyə bilmədən ölürlər.

Xəstədə simptomlar;

Boğazında yad cisim ilişib qalan xəstənin tipik hərəkəti

Bu vəziyyətdə yad cisim xəstənin ağzından əllə çıxarıla bilməyəcək qədər aşağı düşmüşsə, Heimlich manevri həyata keçirilir. Əgər xəstə hələ huşunu itirməyibsə, xilasedici (xəstənin üzərində manevr edəcək şəxs) xəstənin arxasına keçərək əllərini xəstənin qarın və qabırğalar arasında olan hissəsində sıxır. Sonra ani bir hərəkətlə yumruğunu qarnına doğru təzyiq edir və ayaqları yerdən qalxana qədər xəstəni qaldırır. Bu proses tənəffüs yollarını bağlayan obyekt ağızdan çıxarılana qədər davam edir. Burada məqsəd ağciyərləri sıxmaq üçün qarın boşluğuna təzyiqi artırmaq və maneə törədən cismin təzyiqlə xaric olmasını təmin etməkdir (Bunu şüşədəki təzyiq artdıqca soda və ya mineral suyun qapağını atmaqla müqayisə edə bilərik).

Qulaq tıxanıqlığı

Qulaq tıxanıqlığı hündürlüyün dəyişməsi, orta qulaq problemləri, sinus problemləri, qulaq kirinin yığılması kimi səbəblərdən yaranır. Həyat keyfiyyətinə təsir edən və çox vaxt müvəqqəti olsa da, uğultu eşitmə və ya tinnitus insanı narahat edə bilər. Balans problemləri və eşitmə itkisi əlamətləri ilə müşayiət olunan qulaq tıxanıqlığına qarşı mütəxəssis həkimdən dəstək almaq vacibdir. Bu vəziyyətlər bir çox xəstəlikdən qaynaqlana bilər.