Adenoid burun boşluğunun arxasında və ağızın damında yerləşən süngər toxumalarından ibarətdir. Bu süngər toxumaların, burun nahiyəsindən bədənə alınan zərərli virus və bakteriyaları tənəffüs yolu ilə tutmaq və bu elementlərə qarşı immunitet sistemini stimullaşdırmaq vəzifəsi var. Adenoidlər, badamcıqlar kimi, bədən üçün təhlükə yarada biləcək elementlərə qarşı immunitet sistemini aktivləşdirərək bir müdafiə sistemi meydana gətirirlər.
Həyati bir proses olan tənəffüs zamanı bədən üçün təhlükə yarada biləcək elementlərə qarşı maneə rolunu oynamaqla yanaşı, adenoid bədənin infeksiyalara qarşı mübarizə aparmasını və özünü qorumasını təmin edən antikorları ehtiva edir. Lakin insan böyüdükcə orqanizm üçün təhlükə yaradan elementlərə qarşı yeni üsullar və müdafiə mexanizmləri inkişaf etdirir. Bu zaman deyə bilərik ki, 5 yaşından başlayaraq adenoid kiçilir, funksiyasını itirir və yeniyetməlik dövründə tamamilə yox olur.
Təbii bədən tarazlığı səbəbindən zamanla kiçilir və yox olan adenoidlər bəzi faktorlara görə kiçilməz, hətta böyüyə və insanın həyatına mənfi təsir göstərə bilər. Adenoidlərin böyüməsinin ən əhəmiyyətli səbəbi bədən üçün təhlükə yaradan virusların maneə rolunu oynayan bu süngər quruluşda yayılmasıdır.
Adenoid böyüməsinin əlamətləri hansılardır?
Adenoidlərin böyüməsi və bir insanın həyatına əhəmiyyətli mənfi təsirləri müəyyən simptomlarla özünü göstərir. Bu simptomları aşağıdakı kimi sadalaya bilərik;
- Burun tıkanıklığı və müşayiət olunan tənəffüs çətinliyi
- udma çətinliyi
- qulaq problemləri
- Boğaz ağrısı
- Yuxu keyfiyyətinin pisləşməsi və xoruldama
- Yuxu keyfiyyətinin azalması səbəbindən diqqət dağınıqlığı və yorğunluq
- Boyunda bez əmələ gəlməsi
Diaqnozu necə qoymaq olar?
Qulaq burun boğazın ətraflı müayinəsindən sonra bəzi hallarda endoskopik üsulla adenoidin daha yaxından və ətraflı müayinəsi tələb oluna bilər.
Qabaqcıl adenoid genişlənməsinin müşahidə edildiyi hallarda və adenoid reduksiya əməliyyatlarından əvvəl adenoid rentgen məlumatlarına ehtiyac ola bilər. Rentgen vasitəsilə adenoidin ölçüsünün tənəffüs yollarını nə dərəcədə maneə törətdiyini müəyyən etmək olar.
Adenoidləri müalicə etmək üçün əməliyyat necə aparılır?
Adenoid böyüdükcə və yuxarıda göstərilən simptomlar göründükcə, adenoid müalicəsi zərurətə çevrilir. Adenoidlərin müalicəsində ilk növbədə dərman müalicəsi üstünlük təşkil edir. Əvvəlcə adenoidin böyüməsinə səbəb olan mikrob təyin edilir və buna uyğun olaraq lazımi dərman və ya antibiotik müalicəsi tətbiq edilir.
Adenoidin tez-tez iltihabı və böyüməsi adenoidin qoruyucu funksiyasını itirməsi deməkdir. Bu hallarda adenoidlərin kiçilməsi əməliyyatı zərurətə çevrilir.
Adenoidlərin azaldılması əməliyyatı üçün yaş həddi nədir?
Adenoid əməliyyatı üçün ciddi şəkildə müəyyən edilmiş aşağı yaş həddi yoxdur. 2 yaşdan yuxarı uşaqlarda aparılmasına baxmayaraq, obstruktiv ölçüyə çatmış adenoid varsa, 2 yaşdan kiçik uşaqlarda da aparıla bilər. Adenoid əməliyyatı üçün aşağı yaş həddi yoxdur, buna görə də adenoidlərin nəfəs almağa mane olduğu hallarda 1 yaş ətrafında cərrahiyyə əməliyyatı edilə bilər.
Adenoidlərin azaldılması əməliyyatı ümumiyyətlə yaşlı uşaqlarda və böyüklərdə nadirdir.
Anesteziya nə qədər vaxt aparır?
Əməliyyat ümumi anesteziya altında aparılır və təxminən 20 dəqiqə çəkir. Uşaq əməliyyat otağına getməzdən əvvəl sakitləşdirici şərbət verilir və bu şəkildə əməliyyat otağına aparılır. Daha sonra anesteziya tətbiq edilir və əməliyyat edilir.
Adenoid əməliyyatından sonra xəstəxanada qalma müddəti ümumiyyətlə təxminən 5-10 saat davam edir.
Adenoid cərrahiyyəsində tikişlər istifadə olunurmu?
Əməliyyat burundan deyil, ağızdan aparılır və tikiş qoyulmur. Asan və tez həyata keçirilə bilən bir prosedurdur, ona görə də əməliyyatdan sonrakı ağrı minimaldır.
Bərpa müddəti nədir? Xəstəxanada nə qədər qalmaq lazımdır?
Əməliyyatdan sonra təxminən 5 saat xəstəxanada qalırsınız. Səhər saatlarında edilən əməliyyatlarda xəstə günortadan sonra evə buraxılır. Əməliyyatdan 1 gün sonra normal gündəlik həyata qayıda bilərsiniz.
Bəzi hallarda əməliyyatdan sonra burun arxasına tampon qoymaq lazım gələ bilər və bu hallarda xəstə bir gecədə xəstəxanada müşahidə altında saxlanılır.
Adenoid əməliyyatından sonra qidalanma necə olmalıdır?
Qidalanma əməliyyatdan 2 saat sonra başlayır. Yumşaq yeməklər verilir. Püresi, ilıq şorba, tərəvəz xörəkləri, meyvə püresi, pudinq və dondurma üstünlük verilən qidalardır.
Adenoid əməliyyatından sonrakı ilk gündə çox isti olmamaq şərti ilə turşu və ədviyyatlı qidalar istisna olmaqla, hər şey yeyilə bilər.
Adenoidlə bağlı ünsiyyət, sual və müraciətləriniz üçün bizimlə əlaqə saxlaya bilərsiniz.
